Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleneşelendiren bir düzen bileğildir. Hukuk, cemiyet süresince insanların hakikat nite davrandıklarını bileğil, nite davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak bağırsakin vardır. Doğruluk kıymeti zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene vazetmek, toplumsal hayatın gerçekleşmesini hazırlamak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin hakkındasına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, katiyen çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kadar, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet süresince insanların çizi ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her hin mümkündür. “İşte ahbaplık, benibeşer davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir sistem, bir bütündür.” İnsan-benibeşer, benibeşer-huy ilişkilerinin insanlığın hissedar çıkarı ve huzuru bağırsakin evrensel ilkelerle güvence altına hileınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi bağırsakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biriyi düşün ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, cemiyet sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten telakkilerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun hissedar iyiliğini hazırlamak için konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve kanunların bütünüdür. Henüz münteşir bir teşhismıyla ahbaplık, adalete yönelmiş toplumsal yaşfakat düzenidir. Hukuk Lügat Valörı Hukuk kelimesi Arabi “tanrı” kökünden hasılat ve tanrı kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “tanrı” kelimesinin çoğulu “beddua’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na bakılırsa ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” demeı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet demeında da kullanılır. Uygulayım Valörı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu bağırsakin hala doyurucu bir teşhism binalamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen teşhismı ise: “Sınırlı bir zamanda belli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) bandajlanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak ahbaplık, kendi süresince esas olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun eşhas arası ilişkileri konu düz kısmına Özel Hukuk, eşhas ile mutluluk veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ivaz Temel Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun kafalıca zir dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik mutluluk tarafından güvenceye hileınmış ve cebri yapmış oldurımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları benibeşer davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun paha yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde misal nitelikteki umum durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk düzında yapmış oldurım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bağırsakin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı fakatçlayan yapmış oldurımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları dikilmek bağırsakin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve tıngır cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kelepir metres; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları kadar ayrımlı ahbaplık dallarında ayrımlı yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek veya siyasal telakkileri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir yaşfakat düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulama yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun toplumsal hayatı düzenleyip insanların amerikan barış ve asayiş süresince bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Kullanışlı Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Hakkındalanması) Hukukun uygulama amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet süresince yaşayan insanların, birbirleri ile sağlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın binasından kaynaklanan ihtiyaçlarını hakkındalamaya çhileışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir ahbaplık düzeni hayatın esas gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın doğal binasına ve bundan sonra mevrut gereksinimlerine şık tamamlanmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, ekonomik gerçeklere bile sınırlıdır; ekonomik ihtiyaçlara uymalı ve onları hakkındalamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile belli bir organize altına aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir muadele düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak doğruluk kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik teşhismıyla adalet, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) tamamlanmak üzere dü ayrımlı anlamda kullanılır. Doğruluk esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet demeında kişisel bir özelliği deyimler. Isim her hin haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni satmak uğrunda sabah akşam ve bileğfiilmez bir çaba gösterir. İşte bu çizi ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet mealı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği temas biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık düzında hukuki paha olarak kal konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Cemiyet bağırsakindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini bağırsakeren kurallar umumü olarak ahbaplık, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve almak durumunda bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylecene, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü adalet mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine hükümran bulunan, nesnel ve salt bir paha niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini bağırsakerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; gerek mevcut düzeni müdafaa etmek, gerekse onu bileğfiiltirmeyi meşrulaştırmak bağırsakin her hin adalete kafavurulur. Nesnel ve kanun üstü adalet hukukta hakkındamıza müesses ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması gereken ahbaplık demeında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, mevcut ahbaplık düzenlerinin kendisine şık olup olmadığı açısından bir paha ve kıymetlendirme ölçüsü evet. Gene bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve zararlı hakkındalıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon abra süresince olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Düzgülü olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal yaşfakat uyacak, hem bile bu toplumsal hayatın amerikan barış süresince sürebilmesi bağırsakin bir düzen görünümünü esenlamaya çhileışacaktır.
Afyon İş Hukuku
